Układ kostny

Mariusz Siwko
20.10.2015

Układ kostny jest jakby takim rusztowaniem organizmu i ochrona dla narządów wewnętrznych. Część piersiowa kręgosłupa składa się z 18 lub 19 kręgów. Znajdują się na nich długie wyrostki kolczyste. Wyrostki od siódmego kręgu szyjnego do czwartego lub piątego są coraz mniejsze, o od jedenastego coraz bardziej spłaszczone. Od trzeciego kręgu piersiowego wyrostki tworzą kostna podstawę kłębu.

Wyrostki kolczyste pierwszych kręgów piersiowych są wychylone do tyłu, a mniej więcej od trzynastego kręgu piersiowego aż do kości krzyżowej pochylają się do przodu. Takie położenie ma duże znaczenie dla pracy grzbietu- zwłaszcza przy dźwiganiu siodła. Budowa stawów miedzykręgowych przedniej części kręgosłupa pozwala na wyginanie grzbietu w płaszczyźnie poziomej i pionowej.

Dolegliwości w obrębie grzbietu mogą być spowodowane przez zniekształcenia kręgosłupa, zmiany kostne, załamania lub uszkodzenia miękkich części grzbietu mięśni. Zmiany kostne polegające na zmniejszaniu się odległości miedzy wyrostkami kolczystymi, głównie od dwunastego do osiemnastego kręgu piersiowego, jest to miejsce gdzie kładziemy siodło, stanowi około 30% wszystkich chorób grzbietu. Dolegliwość ta wyłącza konia z pracy na dłuższy okres czasu. Bardzo istotne jest jak najszybsze rozpoznanie, ponieważ gwarantuje to szybszy powrót do zdrowia.

  Kość

Kości są po zębach najtwardszym składnikiem budującym organizm konia. Mimo to są jednak elastyczne i lekkie. Rozwój kości odbywa się na podłożu chrzęstnym i łącznotkankowym. Proces ten rozpoczyna się w okresie życia płodowego, a kończy w 3-4 roku życia i zależny jest od wielu czynników zewnętrznych i wewnętrznych, jak min. odżywianie, witaminy i hormony. Kostnienie chrząstki następuje od środka na zewnątrz kości i w pierwszym rzędzie obejmuje kręgi kręgosłupa.

Zdrową kość budują w około 46% substancje nieorganiczne (sole wapnia i fosforu), w 22% substancje organiczne (tzw. osseina, dzięki której kość pozostaje sprężysta) oraz w 32% woda. Wartości te są jednak zależne od rodzaju kości i wieku konia.
 
Kość jest narządem zbudowanym z wielu różnych tkanek, ale jej podstawowym składnikiem jest zespół komórek kostnych i substancji międzykomórkowej. Dojrzałe komórki kostne tzw. osteocyty posiadają wypustki cytoplazmatyczne, umożliwiające transport jonów i składników pokarmowych.

  Rozróżnia się dwa typy tkanki kostnej- zbitą i gąbczastą. Tkanka zbita zbudowana jest z koncentrycznie ułożonych blaszek kostnych tworzących jednostki strukturalne i czynnościowe zwane osteonami. Blaszki mają kształt cylindrów wsuniętych jeden w drugi i zawierających centralnie położony kanał, w którym znajduje się naczynie krwionośne. Tkanka zbita tworzy trzon kości długich, otacza jamę szpikową, pokrywa nasadę oraz stanowi zewnętrzną warstwę kości krótkich i płaskich.
   Tkanka gąbczasta jest również zbudowana z blaszek kostnych, które  tworzą beleczki o różnej grubości, układające się w różnych
kierunkach. Tkanka  ta tworzy nasady  kości długich oraz wypełnia
wnętrze  kości krótkich i płaskich, nie  mających jam szpikowych.

Każda kość pokryta jest okostną (włóknistą błoną, silnie unaczynioną i unerwioną), a powierzchnie kości przylegające do siebie w obrębie stawu pokrywa chrząstka stawowa. Wewnątrz kości występuje szpik kostny (zbudowany głównie z tkanek tłuszczowych), a przez tzw. kanały Volkmanna dochodzą do niego z okostnej naczynia krwionośne i nerwy.

Kości możemy podzielić na:

długie (Ich długość znacznie przewyższa szerokość i grubość. W ich budowie wyróżnia się sztywny trzon oraz nieco bardziej sprężyste nasady. Występują one głównie w kończynach np. kość ramienna, kość udowa, kość piszczelowa, kość rysikowa)

krótkie (Ich wszystkie wymiary są sobie podobne. Do tej grupy należą np. kość pęcinowa, kość śródstopia)

różnokształtne (Charakteryzują się nieregularnym kształtem i nie posiadają trzonu. Zaliczyć do nich możemu np. żuchwe, kości mózgoczaszki, kręgi.)
płaskie (Ich długość i szerokość znacznie przekracza grubość. Posiadają płaski trzon i są wyjątkowo odporne na urazy, przez co świetnie spełniają funkcje ochronne. Przykładami kości płaskich są kości czaszki, mostek, łopatka, kość biodrowa)

   Połącznia kości
   Kości łączą się ze sobą w postaci połączeń ścisłych- nieruchomych oraz wolnych- ruchomych, czyli stawów.

Połączenia ścisłe to:

  •  kościozrosty, jak np. zrośnięcie kości biodrowej, łonowej i kulszowej w jedną kość miedniczną.
  •  chrząstkozrosty, np. w łuku żebrowym, gdzie zrośnięciu uległy chrząstki żeber.
  • więzozrosty, np. szwy kości czaszki.


Połączenia ruchome:

Czyli stawy, zwane są też połączeniami maziowymi. Podstawowym składnikiem stawu są powierzchnie stawowe dwóch lub wiecej sąsiadujących kości. Pokryte są one chrząstką stawową, objęte i otoczone torebką stawową, wewnątrz której znajduje się jama stawowa i maź. Poza tymi podstawowymi składnikami o funkcjach stwawu decydują także w dużym stopniu więzadła wewnątrz- i zewnątrzstawowe.

Mając na uwadze liczbę kości biorących udział w danym stawie, można wyróżnić stawy proste i złożone, a ze względu na kształt powierzchni stawowych mówić możemy o stawach:

  •  kulistych (zaokrąglony koniec jednej kości dopasowany jest do panewki w drugiej. Staw kulisty umozliwia ruch we wszystkich kierunkach- przód, w tyl, na boki, skrecanie oraz dowolne kombinacje tych ruchów.)
  •  obrotowych (cześć jednej kości otacza druga. W stawie obrotowym możliwy jest ruch jednej kości wokół drugiej.)
  •  zawiasowych (dwie kości o zaokrąglonych powierzchniach są do siebie dokładnie dopasowane. Staw zawiasowy umożliwia tylko ruch w przód i w tył w jednej płaszczyźnie.)
  •  siodełkowych (końce kości dopasowuja się do siebie jak jeździec do siodła. Staw siodłowy oprócz ruchów bocznych pozwala na wykonywanie ruchów w przód i w tył.)
  •  śrubowych
  •  płaskich

 

J.K
uzupełnienie Marta Godycka

-

Po więcej informacji na temat układu kostnego konia zapraszamy na stronę https://vetfactory.pl/blog/zdrowy-uklad-kostny---od-zrebaka-do-zwyciezcy-243.html-b243

Zgłoś swój pomysł na artykuł

Więcej w tym dziale Zobacz wszystkie

Polecane